SPAM to najprościej mówiąc niechciane, niepotrzebne wiadomości elektroniczne lub nadmiar informacji zbędnych dla odbiorców poczty elektronicznej, osób korzystających z komunikatorów (typu Gadu - Gadu) lub po prostu dla użytkowników Internetu.

Jest on uciążliwy, ponieważ „zaśmieca” skrzynki poczty elektronicznej, komunikatory internetowe, grupy dyskusyjne, a także całą sieć.

Istnieją trzy podstawowe wyznaczniki spamu. Oto one:

1. Zarówno treść, jak i kontekst wiadomości są niezależne od tożsamości odbiorcy – informacje te wysyłane są masowo do wielu odbiorców jednocześnie.
2. Są to wiadomości niechciane, niezamawiane, co oznacza, że odbiorca nie wyraził zgody na ich otrzymywanie.
3. Odbiorca na podstawie treści wiadomości może przypuszczać, że jej nadawca może poprzez jej wysłanie uzyskać korzyści wyraźnie przewyższające korzyści odbiorcy.

Aby jakąś wiadomość uznać za spam, musi ona spełniać wszystkie trzy warunki jednocześnie.

Kategorie spamu

Istnieją dwie podstawowe kategorie spamu:

• UCE (Unsolicited Commercial Email) – komercyjna reklamowa przesyłka niezamawiana przez odbiorcę. Jest to najczęściej oferta handlowa; taki spam komercyjny zakazany jest zarówno przez prawo polskie, jak i przez dyrektywę Unii Europejskiej. Spam komercyjny najczęściej reklamuje środki farmaceutyczne. Co ciekawe, największa liczba internautów odpowiada właśnie na ten rodzaj oferty reklamowej, ponieważ interesuje ich ten właśnie typ produktów.
• UBE (Unsolicited Bulk Email) – niezamawiana przesyłka, poczta masowa otrzymywana nieraz wielokrotnie przez odbiorcę, który nie wyraził wcześniej zgody na jej otrzymywanie; takie wiadomości często nie mają charakteru komercyjnego, reklamowego. Mogą to być także prośby o pomoc, o wsparcie organizacji charytatywnych, apele o przyłączenie się do akcji społecznych, informacje o pojawieniu się wirusów komputerowych itp. Ten sposób wykorzystywania Internetu do własnych celów często stosują partie polityczne, zwłaszcza w okresie przedwyborczym. Taki rodzaj spamu stanowi wówczas ulotkę, podobną do tych rozdawanych masowo na ulicy lub wrzucanych do skrzynek pocztowych.

Ze względu na formę dostarczania spam można podzielić ogólnie na:

• spam korespondencyjny
• spam na stronach WWW

Spam korespondencyjny

Spam korespondencyjny rozsyłany jest na adres e-mail, komunikatory internetowe typu Gadu – Gadu oraz grupy dyskusyjne. Są to powtarzające się wielokrotnie niechciane wiadomości. Jeżeli dana przesyłka jest jednorazowa, nie można uznać jej za spam, mimo że jest niezamawiana. Spamem nie jest także korespondencja prywatna, otrzymywana od znajomych osób.

Taka odmiana spamu, która praktykowana jest za pośrednictwem komunikatorów internetowych, nazywana jest spimem (IM – Instant Messaging).

Spam na stronach www

Spam na stronach WWW to w większości linki do stron internetowych w wyszukiwarkach, niezwiązane z poszukiwanym hasłem lub tematem. Właściciele stron często podwyższają ranking swojej strony poprzez umieszczanie dużej ilości linków do niej i dodanie ich do jak największej liczby kategorii i haseł, aby możliwie najczęściej pojawiały się w wyszukiwarkach. W ten sposób liczba odwiedzin na danej stronie ma szanse się zwiększyć.

Aby podnieść popularność swojej strony, jej ranking i oglądalność, spamerzy posługują się często link spamem (spam odnośnikami), blog spamem, inaczej splogiem (spam blogowy), comment spamem (spam w komentarzach).

Link spam i comment spam pojawiają się najczęściej na forach dyskusyjnych, wpisach do blogów i na prywatnych stronach internetowych, niejednokrotnie jest też elementem spamu poczty elektronicznej. Treść takich wpisów jest podobna, a umieszczenie większej ich ilości wraz z linkiem powoduje zwiększenie oglądalności strony, ponieważ większość wyszukiwarek internetowych uwzględnia liczbę odnośników do danej strony i w ten sposób szacuje trafność wyniku. Przed tego rodzaju spamem można się zabezpieczyć poprzez blokowanie umieszczania linków w komentarzach, lub też umieszczenie na stronie okna z wymaganym przepisaniem podanego kodu, co utrudnia programom automatyczne dodawanie komentarzy z odnośnikami.

Spam blog jest obecnie plagą Internetu, ponieważ splogi stanowią według najnowszych badań ponad połowę aktywnych blogów. Są lustrzanym odbiciem zwykłych blogów, ponieważ zawierają mechanicznie skopiowane z nich teksty. Mogą być również utworzone z bezsensownego ciągu słów i zdań, a w tej niezrozumiałej treści zawierają linki. Ten sposób spamerzy wykorzystują do nieprawdziwego pozycjonowania stron.

Spamem na stronach WWW są także reklamy otwierające się samoczynnie w osobnych okienkach podczas odwiedzin na stronie internetowej.